1948'den Bir Öngörü; 1984 Kitabı

1948 yılında yazılan 1984 kitabından bugüne dair öngörülen bir anekdot. 1984 kitabının çıkış öyküsü

Köşe Yazısı 

1984 kitabının yazımı, 1948 yılında tamamlandı. İsmini de zaten burdan alır. Kitabı 4 yılda yazan Orwell, ikinci dünya savaşının ardından bu gidişle dünyanın alacağı halin ileride çok daha kötü olacak fikri üzerine yazmış. Olumsuz bir gelecek hayali olduğu için bu tarza ütopyanın zıttı olan distopya denir.

Kitapta 3 ülke bulunuyor ve bunlar sürekli savaş halinde. Toplumun hafızası ise sürekli sıfırlanıyor. Bir gün Okyanusya (Kahramanın yaşadığı ülke) Avrasya Devleti ile savaştayken ertesi gün çıkan bir kanunla Avrasya Devletinin dost, Doğu Asya devletinin düşman olduğu söyleniyor ve sokakta, iş yerinde, televizyonda Avrasya'nın daha dün düşman olduğunu söylemek yasaklanıyor. Herkes; "Avrasya hep dostumuzdu, Doğu Asya ise hep düşmanımızdı" demeye başlıyor. Hafızaları gerçekten mi sıfırlanıyor, yoksa böyle demek zorundalar mı? Elbette bu sorunun cevabını kitabın sonuç bölümünden okuyabilirsiniz. Bugüne dair bir çok ipucu da bulabilirsiniz. Sadece bir tek örnekten yola çıkarak bile çarpıcı sonuçlar elde edilebilmesi olası.

Zaten bu 1948 yılında yazılan kitabın Türkiye'de en popüler olduğu zamanlara bakarsanız durum çok anlaşılır bir hale gelir. Kitap 1984 yılında Türkçe'ye çevrildiğinde aynı zamanda en çok satılan kitaplardan biri olmuştur. O zamandan beri kitabın adıyla, kitapta zamanı geçen tarihle, kitaptaki devletlerin adında devletlerin oluşmasıyla, aynı kanunlardaki anayasaların varlığıyla hiçbir alakası olmamasına rağmen 2015 yılından beri tekrar popüler bir kitap oldu. Neden acaba?

George Orwell kitabını 1949 yılına kadar bastıramadı. Parası olmadığı için değil. Gezdiği bütün yayınevleri ona bir takım öğütler vererek göndermeyi yeğlediler. Kimisi bu kitap İngiltere'ye çok ağır eleştiriler iletiyor derken, kimileri de Kızıl Ordusu'ndan çekindikleri Rusya'yı kızdırabileceklerini düşündüler. Hem İngiltere ve hem de Rusya'nın çok kızacağı bir kitap iyi bir kitaptır. Hem kendi devletine hem de düşman/rakip devlete ağır eleştiriler yöneltebilen yazar iyi bir yazardır. 1948 yılından bakarak 2016 yılında gerçekleşenleri öngörebilen yazar, öngörülü bir yazardır.

Distopyadaki devletlerin bugünkü dört dörtlük karşılığının ise Dünya Kupasına dahi katılmadığı halde dünya kupası şampiyonu olabilen Kuzey Kore'dir bence.

Eleştirmekten korkan arkadaşlara "Bin Dokuz Yüz Seksen Dört" kitabını şiddetle tavsiye eder. Eleştirmeyi hiç istemeyen ve bu şekilde daha refah bir hayat süreceğini düşünen arkadaşlara ise hararetle tavsiye ederim.

Mehmet Bora