Anayasa Değişikliği Maddeleri 2017 (Neden Evet , Neden Hayır?)

Anayasa değişikliği için gidilecek olan referandum öncesi vatandaşların en çok aradığı kelimelerden biri değişecek maddeler oldu.

İşte 16 Nisan günü gerçekleşecek olan referandumda oylanacak olan anayasa değişikliği maddeleri.

1. Madde

Değişecek olan ilk madde yargı yetkisi başlığı altında ele alındı. Yapılması planlanan değişiklikte, yargı yetkisinin, Türk milleti adına bağımsız mahkemeler tarafından kullanılacağına dair hüküm, “Bağımsız ve tarafsız” mahkemelerce kullanılacağı şeklinde değiştirilecek.

2. Madde

TBMM’de görüşülen ve yapılan oylamanın ardından kabul edilen anayasa değişikliği teklifinin ikinci maddesi meclisteki Milletvekili sayısını arttırmaya yönelikti. Yapılan değişiklik ile 550 olan Milletvekili sayısı 600’e çıkarıldı.

3. Madde

Anayasa değişikliği teklifinin 3. maddesinde ise Milletvekili seçilme yaşının 25’ten 18’e düşürülmesini ön görüyor.

4. Madde

4. madde ile TBMM Seçim Dönemi maddesi, “TBMM ve Cumhurbaşkanının Seçim Dönemi” olarak değiştirilecek.

Daha önce 4 yılda bir gerçekleşen TBMM seçimleri 5 yılda bir olarak düzenlenecek. Cumhurbaşkanı seçimleri de TBMM seçimleri gibi 5 yılda bir olacak ve seçmenler, iki seçim için aynı gün sandık başına gidecek. Süresi biten milletvekili yeniden seçime katılabilecek. Cumhurbaşkanı seçiminde birinci oylamada gerekli çoğunluğun sağlanamaması halinde, belirtilen usule göre ikinci oylama yapılacak.

5. Madde

Değişiklik teklifinin 5. maddesi ile Meclisin görev ve yetkilerinde değişiklik yapıldı. Yapılan değişiklikte, “kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak, bütçe ve kesin hesap kanun tekliflerini görüşmek ve kabul etmek, para basılmasına ve savaş ilanına karar vermek, milletlerarası antlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak, TBMM üye tam sayısının 5’te 3 çoğunluğunun kararı ile genel ve özel af ilanına karar vermek, anayasanın diğer maddelerinde öngörülen yetkileri kullanmak ve görevleri yerine getirmek” olarak sıralanıyor.

 6. Madde

Meclisin bilgi edinme ve denetim yolları ile ilgili maddesindeki değişiklik ile yasamanın belli bir konuda Meclis Araştırması yapması, Genel Görüşme açarak Genel Kurulda görüşmesi ve Milletvekillerinin, Cumhurbaşkanı yardımcıları ile bakanların cevaplaması istemiyle yazılı soru sorması tekrar düzenleniyor. Buna göre, TBMM, Meclis Araştırması, Genel Görüşme, Meclis Soruşturması ve Yazılı Soru yollarıyla bilgi edinme ve denetleme yetkisini kullanacak. Gensoru, denetleme yetkisi kapsamından çıkarılacak.

7. Madde

Değişen bu madde ile cumhurbaşkanı seçilen kişinin partisi ile ilişiğinin kesilmesine yönelik düzenleme kalkıyor. Böylelikle doğrudan halk tarafından seçilen ve siyasal bir kişilik olan cumhurbaşkanının, partisiyle ilişkisinin kesilmesine dair hükmü yürürlükten kaldıran ilga normunun, halk oylamasında kabulü akabinde yürürlüğe girmesi anında bir siyasi partiyle ilişki kurması mümkün hale gelecek.

8. Madde

Anayasanın “cumhurbaşkanının görev ve yetkilerine” ilişkin maddesinde değişiklik yapılacak ve Cumhurbaşkanına, “devlet başkanı” sıfatı verilecek. Devletin başı olan cumhurbaşkanına, yürütme yetkisi de veriliyor.

Cumhurbaşkanı, “devlet başkanı” sıfatıyla Türkiye Cumhuriyeti’ni ve Türk milletinin birliğini temsil edecek, anayasanın uygulanmasını, devlet organlarının düzenli ve uyumlu çalışmasını sağlayacak. Gerekli gördüğü takdirde, yasama yılının ilk günü TBMM’de açılış konuşmasını yapacak. Ülkenin iç ve dış siyaseti hakkında Meclise mesajlar verecek.

9. Madde

9. Madde ile Cumhurbaşkanı hakkında bir suç işlendiği iddiası sonucu TBMM üye tam sayısının salt çoğunluğu sağlanırsa, bu önerge ile Cumhurbaşkanına soruşturma açılması istenebilecek. Meclis, önergeyi en geç bir ay içinde görüşüp ve üye tam sayısının beşte üçünün gizli oyuyla bu soruşturmanın açılmasına karar verebilecek.

Soruşturma açılmasına karar verilmesi halinde, Meclis’teki siyasi partilerin, güçleri oranında komisyona verebilecekleri üye sayısının üç katı olarak gösterecekleri adaylar arasından her siyasi parti için ayrı ayrı kura çekme yöntemi ile kurulacak 15 kişilik bir komisyon tarafından soruşturma yürütülecek. Komisyon, soruşturma sonucunu belirten raporunu iki ay içinde Meclis Başkanlığına sunmak zorundadır. Soruşturmanın bu sürede bitirilememesi halinde, komisyona bir aylık yeni ve kesin bir süre tanınacak.

10. Madde

Anayasa değişikliği teklifinin 10. maddesi ile “cumhurbaşkanı yardımcılığı” makamı geliyor. Madde, Cumhurbaşkanına, seçildikten sonra bir veya daha fazla cumhurbaşkanı yardımcısı atayabilmesi yetkisi veriyor

Cumhurbaşkanlığı makamının herhangi bir nedenle boşalması durumunda 45 gün içinde cumhurbaşkanı seçimine gidilecek. Yenisi seçilene kadar cumhurbaşkanı yardımcısı, cumhurbaşkanlığına vekalet edecek ve cumhurbaşkanına ait yetkileri kullanabilecek. Genel seçime 1 yıl ve daha az kalmışsa, TBMM seçimi de cumhurbaşkanı seçimiyle yenilemesi yapılabilecek.

11. Madde

11. madde ile, TBMM, üye tam sayısının 5’te 3 çoğunluğu ile seçimlerin yenilenmesine karar verebilecek. Meclis genel seçimi ile Cumhurbaşkanı seçimleri birlikte yapılacak. Cumhurbaşkanının seçimlerin yenilenmesine karar vermesi halinde TBMM genel seçimi ile cumhurbaşkanı seçimi birlikte gerçekleştirilecek.Cumhurbaşkanının ikinci döneminde Meclis tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi durumunda da aynı Cumhurbaşkanı bir kez daha aday olabilecek. Seçimlerinin birlikte yenilenmesine karar verilen Meclisin ve cumhurbaşkanının yetki ve görevleri, yeni Meclisin ve Cumhurbaşkanının göreve başlamasına kadar sürecek. Bu şekilde seçilen Meclis ve Cumhurbaşkanı 3 yıl görevde kalacak.

12. Madde

Hazırlanan anayasa taslağının 12. maddesine göre Cumhurbaşkanının; doğal afet, tehlikeli salgın hastalıklar veya ağır ekonomik bunalım hallerinin yanı sıra savaş, savaşı gerektirecek bir durumun baş göstermesi, seferberlik, ayaklanma, vatan veya cumhuriyete karşı kuvvetli ve eylemli bir kalkışmanın, ülkenin ve milletin bölünmezliğini içten veya dıştan tehlikeye düşüren şiddet hareketlerinin yaygınlaşması; anayasal düzeni veya temel hak ve hürriyetleri ortadan kaldırmaya yönelik yaygın şiddet hareketlerinin ortaya çıkması; şiddet olayları nedeniyle kamu düzeninin ciddi şekilde bozulması durumunda yurdun tamamında veya bir bölgesinde Olağanüstü Hal (OHAL) ilan edebilecektir.

13. Madde

Anayasa değişikliği teklifinin 13. maddesi ile, disiplin mahkemeleri dışında askeri mahkemeler kurulamayacak. Ancak savaş halinde askerlerin görevleri ile ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevli askeri mahkemeler kurulabilecek.

14. Madde

Bu madde ile kurulun 3 üyesi birinci sınıf olup, birinci sınıfa ayrılmayı gerektiren nitelikleri yitirmemiş adli yargı hakim ve savcıları arasından, 1 üyesi birinci sınıf olup, birinci sınıfa ayrılmayı gerektiren nitelikleri yitirmemiş idari yargı hakim ve savcıları arasından cumhurbaşkanı tarafından; 3 üyesi Yargıtay üyeleri, 1 üyesi Danıştay üyeleri, 3 üyesi nitelikleri kanunda belirtilen yükseköğretim kurumlarının hukuk dallarında görev yapan öğretim üyeleri ile avukatlar arasından Meclis tarafından seçilecek.

Öğretim üyeleri ile avukatlar arasından seçilen üyelerden, en az birinin öğretim üyesi ve en az birinin de avukat olması şartı aranacak

Kurulun Meclis tarafından seçilecek üyeliklerine ilişkin başvurular, Meclis Başkanlığı bünyesinde alınacaktır. Başkanlık, başvuruları Anayasa ve Adalet Komisyonları üyelerinden kurulu Karma Komisyona gönderecek.

15. Madde

Bu madde ile kamu idareleri ve kamu iktisadi teşebbüsleri dışındaki kamu tüzel kişilerinin harcamaları yıllık bütçelerle yapılacak.

Bütçe kanununda, bütçeyle ilgili hükümler dışında hiçbir hüküm yer almayacak. Cumhurbaşkanı bütçe kanun teklifini, mali yılbaşından en az 75 gün önce Meclise sunacak. Bütçe teklifi, Bütçe Komisyonunda görüşülecek. Komisyonun 55 gün içinde kabul edeceği metin, Genel Kurulda görüşülecek ve mali yılbaşına kadar verilecek.

16. Madde

Teklifin 16. maddesinde ise önerilen yeni hükumet sistemine uyum için anayasanın farklı maddelerinde bulunan ibareler değişiyor.

17. Madde

Bu maddeye göre TBMM’nin bir sonraki seçimi ve cumhurbaşkanı seçimi, 3 Kasım 2019 tarihinde yapılacak. Seçimin yapılacağı güne kadar milletvekillerinin ve cumhurbaşkanının görevi devam edecek. Meclisin seçim kararı alması halinde, 27’nci Yasama Dönemi Milletvekili Genel Seçimi, cumhurbaşkanı seçimi ile birlikte yapılacak.

18. Madde

Bu madde de ise “Cumhurbaşkanı seçilenin, varsa partisi ile ilişiği kesileceğine” dair hükmün kaldırılması, değişikliğin yayımı tarihinde; mevcut anayasada Bakanlar Kurulu, sıkıyönetim, tasarı, kanun hükmünde kararname, Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi ibarelerinin kaldırılmasına dair değişiklikler de TBMM ve Cumhurbaşkanı seçimleri sonucunda Cumhurbaşkanının görevi başladığı tarihte yürürlüğe alınacaktır.

5haber.com  |  Ankara