İşitme engelli ve dilsizler için hızlı ve kolay yargılama süreci

Anayasa Mahkemesi, sağır ve dilsiz şüpheli ve sanıklar hakkında seri muhakeme ve basit yargılama usullerinin uygulanmamasını öngören kuralları Anayasa'ya aykırı bularak iptal etti. 

Yalova 4. Asliye Ceza Mahkemesi, baktığı bir davada, Ceza Muhakemesi Kanunu’nda yer alan seri muhakeme usulü ve basit yargılama usulünün sağırlık ve dilsizlik hallerinde uygulanamayacağına dair ibarelerin iptali istemiyle Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu.

Anayasa Mahkemesi, hükümlerdeki “…sağır ve dilsizlik…” ibarelerini Anayasa'nın kanun önünde eşitlik ilkesine aykırı buldu ve oybirliğiyle iptal etti. Kararda, özetle şöyle denildi:

"Cezai sorumluluğu tam olan, dolayısıyla işlediği fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılayabildiği ve bu fiille ilgili olarak davranışlarını yönlendirebildiği kabul edilen bir kişinin Kanun’da sağır ve dilsizler bakımından sağlanan güvenceler de gözetildiğinde seri muhakeme ve basit yargılama usullerinin -normal bir yargılama usulüne kıyasla- kendisi açısından ortaya çıkarabileceği dezavantajları anlayamayacağı ve anayasal anlamda geçerli bir feragat iradesini ortaya koyamayacağı söylenemez. Dolayısıyla yirmi bir yaşını doldurmuş sağır ve dilsiz şüpheli/sanıklar ile on sekiz yaşını doldurmuş diğer şüpheli/sanıklar arasında seri muhakeme ve basit yargılama usullerinin uygulanması bakımından oluşturulan farklılığın nesnel ve makul bir sebebi bulunmamaktadır.''

Asliye ceza mahkemeleri, iddianamenin kabulünden sonra adli para cezası veya üst sınırı iki yıl veya daha az süreli hapis cezasını gerektiren suçlarda basit yargılama usulünün uygulanmasına karar verebiliyor. Evrak üzerinde yargılama yürütülebiliyor. Mahkûmiyet verildiği takdirde; sonuç ceza dörtte bir oranında indiriliyor.

Seri muhakeme usulü kişilerin avukatları huzurunda özgür iradeleri ile kabul etmesi halinde uygulanıyor. TCK’daki “hakkı olmayan yere tecavüz”, “genel güvenliğin kasten tehlikeye sokulması”, “trafik güvenliğini tehlikeye sokma” gibi suçlarda savcı dava açmak yerine ceza kararnamesi ile ceza teklif ediyor. Savcılığın cezanın yarı oranında indirim uygulayarak belirlediği yaptırım mahkemece denetlenerek hüküm kuruluyor.

Haber Merkezi