Mart 2025'te Türkiye'de İfade Özgürlüğü Davalarında Yoğun Gündem: 63 Duruşma, 245 Sanık

Mart ayı, Türkiye'de ifade özgürlüğüne dair davaların yoğun şekilde takip edildiği bir dönem oldu. Toplamda 63 duruşma gerçekleşirken, 245 sanık yargılandı ve 19 davada karar verildi. Bu davalarda gazeteciler, akademisyenler, avukatlar, sanatçılar ve siyasetçiler gibi farklı meslek gruplarından kişiler yer aldı.

Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği'nin aktardığına göre, Mart ayı, Ekrem İmamoğlu'na destek eylemleri sırasında gözaltına alınan ve sonrasında serbest bırakılan 13 gazetecinin adliye koridorlarında geçirdiği süreçle de dikkat çekti. Bu süreçte 7 gazeteci beklenmedik şekilde tutuklanıp daha sonra tahliye edildi.

Toplamda 245 sanık arasında 120 gazeteci, 30 avukat ve Cumartesi Anneleri'nin 700. Hafta davasına katılan 86 aktivist bulunuyordu. Davaların 7'sinde sanıklar beraat ederken, 12'sinde ise cezai yaptırım uygulandı. İstanbul Barosu'nun görevden alınmasıyla sonuçlanan dava ise bu dönemin önemli kararlarından biri oldu.

Ayrıca, Mart 2025'te yargılanan ve tutuklu olan beş kişi - gazeteci Suat Toktaş, gazeteci Eylem Babayiğit, akademisyen Çiğdem Bayraktar Ör, avukat Nazan Betül Kozağaçlı ve insan hakları savunucusu Nimet Tanrıkulu - ay içinde yapılan duruşmalar sonucunda tahliye edildi.

Mart ayında karar çıkan davalar şu şekilde:

İstanbul Barosu davası: İstanbul Barosu Başkanı Prof. Dr. İbrahim Kaboğlu ve yönetim kurulu üyeleri hakkında, 1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun 77. maddesi uyarınca görevden alınmaları ve yeni bir yönetim seçilmesi talebiyle açılan davada karar çıktı. İstanbul 2. Asliye Hukuk Mahkemesi, baro yönetiminin görevine son verilmesine ve karar kesinleşmesinden sonra bir ay içinde yeni seçim yapılmasına hükmetti.

Eylem Babayiğit davası: “Örgüt üyeliği” iddiasıyla tutuklu yargılanan gazeteci Eylem Babayiğit, İstanbul 22. Ağır Ceza Mahkemesi’nde 1 yıl 6 ay 22 gün hapis cezasına çarptırıldı. Gazeteci bu davada tahliye oldu. 

Sezai Sarıoğlu davası: Sosyal medya paylaşımları nedeniyle yargılanan yazar Sezai Sarıoğlu’na “örgüt propagandası yapmak” suçundan 1 yıl 6 ay 22 gün hapis cezası verildi.

Nevşin Mengü davası: PYD eski Eş Başkanı Salih Müslim’le yaptığı röportaj nedeniyle yargılanan gazeteci Nevşin Mengü, “örgüt propagandası yapmak” suçundan 1 yıl 3 ay hapis cezası aldı.

Cihan Çelik davası: Sanatçı Cihan Çelik, Belçika’daki bir etkinlikte söylediği şarkı gerekçe gösterilerek “örgüt propagandası yapmak”tan 1 yıl 3 ay hapis cezası aldı.

Nasuh Mahruki davası: YSK Başkanı hakkında yaptığı açıklama nedeniyle yargılanan Nasuh Mahruki, “halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma” suçundan 11 ay 20 gün hapis cezasına çarptırıldı.

Onur Öncü davası: Milat gazetesi temsilcisinin şikâyeti üzerine “hakaret” suçlamasıyla yargılanan gazeteci Onur Öncü’ye 1.740 TL adli para cezası verildi.

Merdan Yanardağ davası: TELE1’deki yayını gerekçe gösterilen gazeteci Merdan Yanardağ, “devleti ve organlarını aşağılama” suçundan 1 yıl 3 ay hapis cezası aldı.

Özgür Gündem davası: Kapatılan gazetenin yöneticileri Hüseyin Aykol ve İnan Kızılkaya, birleşen beş dosyadan 1 yıl 3 ay; Kızılkaya ve Zana Bilir Kaya ise bir dosyadan 10 ay hapis cezası aldı. Hatip Dicle’nin dosyası ise ayrıldı.

Pınar Gayıp davası: Pınar Gayıp’ın dosyası ayrıldı. Aynı davada yargılanan Gülsen Koç ve Ferhat Pehlivan, “örgüt propagandası” suçundan 3 yıl 1 ay 15 gün hapis cezasına çarptırıldı.

Evrensel gazetesi davası: İmtiyaz Sahibi Kürşat Yılmaz ve eski Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Görkem Kınacı, “iftira” suçundan 10 ay hapis cezası aldı. “Hakaret” suçundan ise hüküm kurulmasına yer olmadığına karar verildi.

Kadıköy eylemi davası: 2019 yılında kayyumlara karşı düzenlenen eylemi takip eden gazetecilerin de aralarında olduğu 40 kişinin yargılandığı davada, “2911 sayılı yasa”ya muhalefetten 5 ay hapis cezası verildi. “Direnme” suçundan beraat ettiler.

Kazım Güleçyüz davası: Sosyal medya paylaşımı nedeniyle yargılanan gazeteci Kazım Güleçyüz, “örgüt propagandası” suçundan 1 yıl 3 ay hapis cezası aldı. Aynı davada iki kişi beraat etti.

Cumartesi Anneleri davası: 700. hafta buluşması nedeniyle yargılanan 46 kişinin tamamı beraat etti. Dava sekizinci yılındaydı. 

Tunca Öğreten ve Murat Baykara davası: ‘Met Çıkmazı’ belgeselini çeken iki gazeteci, “suçu bildirmeme” ve “uyuşturucu kullanımını özendirme” suçlamalarından beraat etti.

Levent Gültekin davası: Cumhurbaşkanına hakaret suçlamasıyla yargılanan gazeteci Levent Gültekin hakkında beraat kararı verildi.

Evrim Kepenek davası: 6 Şubat depremleri sonrası yaptığı bir paylaşım nedeniyle yargılanan gazeteci Evrim Kepenek de beraat etti.

İris Mozalar davası: Sosyal medya paylaşımları nedeniyle “halkı kin ve düşmanlığa tahrik”le suçlanan LGBTİ+ aktivisti İris Mozalar beraat etti.

Yusuf Eryazğan davası: Aşı teminindeki sıkıntıları kamuoyuyla paylaştığı için yargılanan doktor Yusuf Eryazğan da beraat etti.

Barış Pehlivan ve Halk TV davası: Bilirkişi Satılmış Büyükcanayakın ile yapılan görüşmenin yayınlanması nedeniyle açılan davada tüm gazeteciler “yargı görevini yapanı etkileme” suçlamasından beraat etti. Diğer iki suçlama için uzlaşma prosedürüne geçildi.

Vice News gazetecileri davası: Diyarbakır’da belgesel çektikleri sırada gözaltına alınan Jake Hanrahan, Philip Pendlebury, Mohammed İsmael Rasool ve Abdurrahman Direkçi’nin yargılandığı davada tüm sanıklar beraat etti.

Diğer davalar

Mart ayında karar çıkmayan davalarda ise hak savunucusu, siyasetçi ve akademisyenin yargılandığı davalar takip edildi. Bu süreçte gazeteciler Furkan Karabay, Zeynep Kuray, Hayko Bağdat, Ercan Aktaş, Öznur Değer, Asuman Aranca, Metin Cihan, Rüstem Batum, Veysi Sarısözen, Osman Akın, Telli Sancak, Baransel Ağca, Sedef Kabaş ve Ayşenur Arslan’ın yanı sıra, sanatçı Ferhat Tunç, yönetmen Kazım Öz, avukatlar ve hak savunucuları hakkında açılmış davalar görüldü. 

Boğaziçi Üniversitesi’ndeki sergi nedeniyle yargılanan öğrenciler ile 1 Mayıs Mahallesi’nde gözaltına alınan kişiler de mart ayı boyunca mahkemeye çıktı. Tarlabaşı Toplum Merkezi’nin kapatılmasına yönelik dava  da izlenen davalar arasında yer aldı. Pek çok dosyada karar çıkmazken, duruşmalar savunma süreleri, mütalaaların hazırlanması, tanık ifadeleri ya da yakalama kararlarının infazı gerekçesiyle ertelendi.

Haber Merkezi