Numan Kurtulmuş'tan CHP'li Böke'ye Düyûn-ı Umûmiye Çıkışı (Düyûn-ı Umûmiye Nedir?)

Son günlerde Türkiye gündeminde sıkça dile getirilen Varlık Fonu tartışmalarına bugün CHP'li Böke'den ilginç bir iddia geldi.

CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Parti Sözcüsü Selin Sayek Böke, şirketlerin varlık fonuna devredilmesi ile ilgili, Öyle Düyun-u Umumiye falan gibi sözlerin de son derece yanlış ve yersiz olduğunu ifade etmek isterim. Varlık Fonunun bizatihi kendisi milli bir kuruluştur, milli bir oluşumdur. Ekonominin milli tarafını güçlendirmek için atılan bir adımdır" sözlerini söylemişti.

Böke açıklamasında, "Dün, Ziraat Bankası, Türkiye Petrolleri, PTT, BOTAŞ, Borsa İstanbul, Türksat, Türk Telekom'un Hazine hisseleri, ETİ Maden, Çaykur adı Varlık Fonu olan, kendisi bir saray ipotek fonu olan paralel hazineye aktarılmış oldu" ifadesini kullanan CHP sözcüsü Böke, zaten zor durumda olan Türkiye ekonomisinin bir felakete sürüklendiğini söyledi. Bir fonun varlık fonu olabilmesi için bir varlığa dayanması gerektiğini, Türkiye'nin ise petrolünün, emtiyasının, yüksek gelirinin ve tasarrufunun bulunmadığına dikkati çeken Böke, "Dolayısıyla Türkiye'de bir varlık fonu oluşturulabilecek bir varlık yok. Türkiye borçlu" değerlendirmesinde bulundu.

Numan Kurtulmuş'tan Düyun-u Umumiye Çıkışı

Başbakan Yardımcısı ve Hükümet Sözcüsü Numan Kurtulmuş, bugün gerçekleşen Bakanlar Kurulu toplantısının ardından yaptığı açıklamada Varlık Fonu için "Büyük kamu şirketlerinin daha etkin bir şekilde yönetilmesiyle ilgili bir niyet söz konusudur. Ayrıca devletin elinde çok kuvvetli bir kaynak oluşması sağlanmaktadır. Böylece Türkiye ekonomisinin kendi ayakları üstünde durabilecek, olası birtakım ekonomik salvolara karşı kendisini koruyabilecek daha dinamik bir yapıya kavuşması öngörülmektedir. Bu, Türkiye ekonomisinin kaynaklarının verimli kullanılması için önemli bir adım olacaktır. Bu niyetle, bu adım atılmıştır" ifadelerini kullandı.

Düyun-U Umumiye Nedir?

Düyun-u Umumiye1881-1939 yılları arasında Osmanlı İmparatorluğu'nun dış borçlarını denetleyen kuruma verilen addır.

II. Abdülhamit döneminde kurulan teşkilat, sözcük anlamı ile, "Genel Borçlar" anlamına gelir. Düyun-u Umumiye kurulduğu yıldan itibaren, Osmanlı İmparatorluğu'nun ekonomik ve mali yaşamı üzerinde etkili bir rol oynamıştır.

Osmanlı İmparatorluğu 1854 yılında dış borçlanmalara başlamış ve 1874 yılına kadar 15 ayrı dış borçlanma yapılmıştır. Bu dönem içinde 239 milyon lira borçlanıldığı halde, hükümetin eline yalnızca 127 milyon lira geçmiştir.

Osmanlı İmparatorluğu, ilk dış borçlanmasını, Kırım Savaşı sırasında, savaş maliyetlerini karşılamak için gerçekleştirdi. Ancak mali durumu düzelmeyen devlet, savaştan sonra da borç almayı sürdürdü. Bundan sonra da borçlanmayı neredeyse alışkanlık haline getiren Osmanlı İmparatorluğu, yaşadığı her ekonomik sıkıntıda dış borç almaya başladı. Bu borçların verimli kullanılamaması sonucu, kısa sürede, değil borçlar, faizleri bile ödenemez hale gelindi. 1874'te devlet mali iflasın eşiğine geldi ve bir kararname çıkardı. Bu kararnamede, Osmanlı İmparatorluğu vadesi gelen borç taksitinin ancak yarısını ödeyeceğini açıklıyordu. Ancak açıklanan bu söz de yerine getirilemedi. 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında, Osmanlı yönetimi yeni bir mali bunalıma sürüklendi ve Osmanlı Bankası ile Galata Bankerleri'nden almış olduğu iç borçlarını da ödeyemeyeceğini açıkladı. (Wikipei)

5haber.com  | Ankara