Dolarizasyon: Altı Yılın Zirvesi Görüldü, Artışın Yarısı Mart Ayından Sonra Hızlandı

İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu'na yönelik 19 Mart'ta başlayan hukuki süreç, finans piyasalarında dalgalanmalara yol açarak yerli ve yabancı yatırımcıların Türk Lirası'ndan (TL) uzaklaşmasına neden oldu. Yılın ilk 16 haftasında döviz mevduatları, parite etkisinden arındırılmış olarak 16.9 milyar dolar gibi önemli bir artış gösterdi. Bu durum, 2019'dan sonraki en hızlı yükseliş olarak kayıtlara geçti. Dikkat çekici bir nokta ise bu artışın yaklaşık yarısının, söz konusu 19 Mart olayından sonra gerçekleşmiş olması.

Ekonomim gazetesinden Şebnem Turhan'ın aktardığı bilgilere göre, piyasalarda yaşanan 19 Mart sarsıntısı, yurt içi yerleşiklerin yeniden dövize yönelmesine sebep oldu. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre, 2019'un aynı döneminde parite etkisinden arındırılmış olarak 21.2 milyar dolarlık bir döviz mevduatı artışı yaşanmıştı. Bu yılın aynı döneminde ise bu rakam 16.9 milyar dolar olarak gerçekleşti. Bu gelişmeler, son 6 yılın en yüksek dolarizasyon oranına işaret ediyor. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verileri de bu durumu destekler nitelikte. İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun gözaltına alınması ve tutuklanmasıyla sonuçlanan süreçte, 14 Mart ile biten haftada mevduatlardaki dolarizasyon oranı yüzde 40,26 iken, 18 Nisan ile biten haftada bu oran yüzde 42,5'e yükseldi. Yani, sadece 5 haftada mevduatlardaki dolarizasyon oranı 2.2 puanın üzerinde arttı. 19 Mart'tan bu yana yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatlarındaki yükseliş ise 9 milyar dolara yaklaştı.

PİYASALARDAKİ DÖVİZ HAREKETLİLİĞİ VE MERKEZ BSI'NIN MÜDAHALESİ

Ekonomistler, Merkez Bankası ve uluslararası kredi derecelendirme kuruluşları, Türkiye'de yurt içi yerleşiklerin dövize olan eğiliminin artmasına özellikle dikkat çekiyor. Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan, geçtiğimiz hafta ABD'de yaptığı bir sunumda döviz mevduatlarındaki değişime vurgu yaparken, S&P de Türkiye'ye ilişkin not değerlendirmesinde, net döviz rezervlerindeki azalmanın yoğunlaşması halinde notun düşürülebileceğini belirtti. 19 Mart'tan bu yana Merkez Bankası, artan döviz talebini karşılamak ve döviz kurlarındaki sert yükselişlerin önüne geçmek amacıyla döviz satışlarına devam ediyor. Ekonomistlerin hesaplamalarına göre, 19 Mart'tan bu yana yaklaşık 50 milyar dolara yakın bir satış yapıldı. Bu dönemde swap hariç net döviz rezervi 65.4 milyar dolardan 18 Nisan itibarıyla 20.4 milyar dolara geriledi. Swap hariç net rezervde 19 Mart sarsıntısından bu yana 45 milyar dolar kayıp yaşandı.

YERLİ YATIRIMCILARIN DÖVİZ TALEBİNDEKİ ARTIŞ

Merkez Bankası'nın döviz satışlarının devam ettiği bu süreçte, yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatlarındaki artış hızlandı. TCMB verilerine göre, 19 Mart'tan bu yana yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatı parite etkisinden arındırılmış olarak 8 milyar 794 milyon dolar artarak 9 milyar dolara yaklaştı. Bu artışın 3 milyar 810 milyon doları yurt içi yerleşik gerçek kişilerin döviz mevduatındaki artıştan, 4 milyar 984 milyon doları da yurt içi yerleşik tüzel kişilerin döviz mevduatındaki artıştan kaynaklandı. Merkez Bankası verilerine göre, geçen yılın sonundan bu yana bakıldığında ise döviz mevduatlarındaki artış 16 milyar 884 milyon dolara ulaştı. Yani, 19 Mart'tan bu yana yaşanan artış, bu yılın başından itibaren yaşanan döviz mevduat artışının yarısını oluşturmayı başardı.

Haber Merkezi